Το μανιτάρι είναι ένας μύκητας. Στην ουσία είναι το ορατό μέρος των μυκήτων ,το ‘σώμα’ που βρίσκεται πάνω από τη γη και έχει τη χαρακτηριστική μορφή ομπρέλας. Το υπόλοιπο μέρος του μύκητα είναι υπόγειο και αθέατο. Τα άγρια μανιτάρια αναπτύσσονται σε πολλούς διαφορετικούς βιότοπους, από τις δασωμένες πλαγιές και τα ρέματα των βουνών, τα ορεινά και ημιορεινά λιβάδια μέχρι και τις χορταριασμένες και υγρές μεριές μέσα σε πόλεις ή και τις αυλές των σπιτιών. Ως επί το πλείστον βγαίνουν το φθινόπωρο, με τις πρώτες βροχές καθώς ευνοούνται από τις συνθήκες υγρασίας. Τα μανιτάρια αποτελούν ένα μυστήριο οργανισμό, που δεν είναι ούτε ζώο, ούτε φυτό. Είναι ένα είδος καρπού χωρίς χλωροφύλλη και άνθη, ο οποίος αναπτύσσεται σε σκιερό και υγρό περιβάλλον, πάνω σε κάποια θρεπτική βάση, όπως είναι το ξύλο (κορμοί δένδρων), το φυτόχωμα και πολλά άλλα.
Για το λόγο ότι πολλά μανιτάρια είναι δηλητηριώδη, προκάλεσαν και προκαλούν το φόβο αλλά και το δέος στους ανθρώπους.
Η προσφυγή στ’ άγρια μανιτάρια, σαν φυσική τροφή του ανθρώπου δεν παρουσιάζει το ίδιο ενδιαφέρον για όλους του λαούς.
Οι Έλληνες δεν φημίζονται για τη μυκοφιλία τους. Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί αλλά και οι βαλκάνιοι είναι παραδείγματα μανιταρόφιλων εθνών, ενώ οι αγγλοσάξονες και οι Γερμανοί αισθάνονται λίγο ως πολύ μια φυσική ή αντιπάθεια για τα άγρια είδη. Ιδιαίτερα οι Άγγλοι νοιώθουν μια έντονη αποστροφή και φόβο για τα άγρια μανιτάρια.
Συμβάλλουν στην καλή υγεία
Θεωρούνται εξαιρετική τροφή, καθώς περιέχουν αμελητέες ποσότητες λίπους και σακχάρων, αλλά σημαντικές ποσότητες φυτικών ινών. Επίσης, έχουν τις ίδιες πρωτεΐνες με το κρέας (υψηλής βιολογικής αξίας), χωρίς όμως τις τοξίνες, τα λίπη και τη χοληστερόλη που βρίσκονται σε αυτό, επομένως θεωρούνται ιδανικά για τους χορτοφάγους. Αποτελούν ακόμη, ιδανική επιλογή για όσους θέλουν να χάσουν βάρος, αφού περιέχουν ελάχιστες θερμίδες (13 θερμίδες ανά 100 γραμμ.). Το ελάχιστο νάτριο, τέλος, που βρίσκουμε σε αυτά, τα κάνει ιδιαίτερα αγαπητά σε όσους είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν διατροφή φτωχή σε αλάτι.
Άγρια ελληνικά μανιτάρια
Τα μανιτάρια φυτρώνουν νωρίς την άνοιξη και το φθινόπωρο, όταν ο καιρός είναι ζεστός και έχει προηγηθεί βροχή. Ορισμένα από τα είδη άγριων βρώσιμων μανιταριών που υπάρχουν στην Ελλάδα είναι τα εξής:
Μορχέλες: Θεωρούνται τα πολυτιμότερα και νοστιμότερα μανιτάρια μετά τις τρούφες. Φυτρώνουν σχεδόν παντού, σε βουνοπλαγιές, στα δάση, σε κήπους, σε σπηλιές, σε λιβάδια. Το «καπελάκι» τους, το οποίο είναι σπογγώδες, και το «ποδαράκι» τους είναι κούφια. Έχουν βαθιές αυλακώσεις και στίγματα, σε μελί, σταχτί και γκριζόμαυρο χρώμα.
Βολίτες: Φυτρώνουν στο δάσος, έχουν καστανό «καπελάκι» και σπογγώδες «ποδαράκι», το οποίο όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα γαλλικά μανιτάρια του Μπορντό ή από τα Πορτσίνι που βρίσκονται στην Ιταλία.
Αλεκάτες ή Αλεκατίτες: Τρώγεται μόνο το «καπελάκι» τους, το οποίο μοιάζει αρκετά με γιαπωνέζικη ομπρέλα. Φυτρώνουν συνήθως στους κάμπους και στα λιβάδια.
Άσπρα μανιτάρια ή κουμπιά: Είναι η ποικιλία εκείνη των μανιταριών που καλλιεργείται. Φυτρώνουν κυρίως όπου υπάρχει κοπριά ζώων και πριν μαγειρευτούν πρέπει να κόβουμε το κάτω μέρος από το «ποδαράκι» τους και να τα πλένουμε πάρα πολύ καλά.
Λυκοπορδές ή Πόπορδα: Μοιάζουν με άσπρη μπάλα και, όταν είναι ώριμα, οι σπόροι τους φεύγουν από μια μικρή τρυπούλα στην κορυφή του «καπέλου» τους, με το φύσημα του αέρα ή τη βροχή. Τρώγονται μόνο όταν είναι «νεαρά» και ολόλευκα.
ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ
Ο κίνδυνος δηλητηρίασης από άγρια μανιτάρια είναι υπαρκτός. Για να αποφύγουμε δηλητηρίαση προσέχουμε τα μανιτάρια που μαζεύουμε να είναι ακριβώς ίδια με αυτά που έχουμε ξαναφάει, η αυτά που μας δείξανε η αυτά που περιγράφουν τα βιβλία. Συνήθως αυτά που βγάζουν άσπρο γάλα όταν κοπούν είναι δηλητηριώδη. Σε περίπτωση δηλητηρίασης πρέπει να πάμε στο Νοσοκομείο. Αν κάνουμε εμετό, τον κρατάνε και σημειώνουμε τα συμπτώματα. Αν έχουμε και φωτογραφίες από τα μανιτάρια ακόμα καλύτερα. Αν βρεθεί το είδος του μανιταριού, θα διευκολυνθεί η θεραπεία.
Για όλες τις παραπάνω πληροφορίες χρησιμοποίησα τις παρακάτω πηγές :
http://manitarilesvos.blogspot.com/
http://www.iama.gr/ethno/manitaria/Diamantopoulos.pdf
http://www.mednutrition.gr/content/view/827/147/
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9
http://www.manitari.gr/manitaria/texts/dilitiriasis.htm
οι φωτογραφίες είναι δικές μου.
